پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب: یاران، پیدایش آیین یاری را همگام با تجلی حق تلقی کرده‌اند و با موضوع آفرینش گره زده‌اند. بحث آفرینش در باور این جریان فکری-مذهبی در چند مرحله ظهور و بروز داشته است. دیوان گوره حکایت از آن دارد که ذات حق نخست در جلوه‌ی خاوندگار(احدیت) تجلی کرد.
پیر و دلیل خاندانهای اهل‌حق
ورود بـه مسلک اهـل حـق بـدون عهد و میثـاق و سر سپـردن میسر نیست و سر سپردن یعنى طى تشریفات و آداب خاص، سر تسلیم به مسلک اهـل حـق فـرود آوردن و توسـط دلیل و پیر با صاحب خاندان بیعت نمودن و با رشته شرط و اقـرار بـه پادشـاه حقیقت پیوستن است. در این مختصر به توضیحاتی پیرامون چرایی وجود پیر و دلیل در میان اهل حق و نیز خاندانهای اهل حق می پردازیم.
اصول و زیرساخت اعتقادات اهل حق
همانطور که مشهور است، عقاید آیین یارسان دنباله عقاید غالیان است که تحت تاثیر پاره ای از باورها و اعتقادات ادیان باستانی بوده، در طول قرون گذشته با تغییر و تحولاتی به شکل امروزی درآمده است. این نوشتار تاکید دارد که سنگ زیرین ساختار مجموعه عقاید و اصول تشکیلات سازمان آیین یارسان براساس "ظهورات ذات"، "حلول"، "تناسخ" می باشد.
عقاید غلات و اهل‌حق در کتاب المقالات و الفرق
زیرساخت‌های اعتقادی آیین یارسان عبارتنداز: "ظهور ذات حق در انسان" که به تبع آن عقیده به "مظهریت" پیشوایان دین شکل می‌گیرد، و همچنین "دونادون" (تناسخ) روح و "حلول ملک در جامعه بشری" که هر یک منشا برخی از اعتقادات اهل‌حق را شکل داده است. در این مجال عقاید غلات را به گزارش کتاب المقالات و الفرق، برگرفته از کتاب آیین یارسان را از نظر می گذرانیم.
تاریخ پیدایش و گسترش فرقه اهل حق
درباره تاریخ پیدایش فرقه‌های اهل حق اختلاف‌نظر وجود دارد و دراین‌باره مدارک مستندی در دست نیست. در کتاب‌های قدیمی که تا قرن پنجم نگاشته شده، نامی از اهل حق دیده نمی‌شود. اگر ملاک اهل حق بودن را صرفاً غلو درباره امام علی (علیه‌السلام) بدانیم در این صورت، تاریخ پیدایش این فرقه به زمان امام علی (علیه‌السلام) می‌رسد زیرا در زمان آن حضرت...